“Hình như tiếng trống. Tiếng trống thực của hôm nay hay tiếng trống trong tâm trí? Các em trong sân chơi, tôi đứng bên ngoài cánh cổng. Con đường Thụy Khuê quen thuộc. Đi nữa là lên Bưởi, sang Nội Bài, là những chuyến bay và một quê hương thứ hai xa thăm thẳm. Một ngày nào đó, các em sẽ đứng như tôi đây, ngó vào trường với bao hoài niệm, yêu thương. Khoảng cách giữa chúng ta chỉ là một cánh cổng trường. Nhưng vượt qua cánh cổng này, vào trong lớp cũ, ngồi trên chỗ ngày xưa, tôi vẫn không thể hòa cùng các bạn. Còn khoảng cách của ba mươi năm nữa chứ. Có một ông nhà văn người Pháp có sáng kiến ‘đi tìm thời gian đã mất’. Thời gian của chúng ta không mất, nó thành trí tuệ, thành tâm hồn chúng ta. Nó không mất nên chẳng cần tìm, và dù có tìm cũng không thấy được. Đường tiến thân có nhiều, mà tuổi thơ chỉ một. Cái con đường một chiều, đi không quay lại. Các bạn ơi, hãy trân trọng. Trân trọng ngay khi ta còn ở trong tuổi ấy”.
– Tuổi thơ chỉ một…
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM
- Vì sao đương kim vô địch châu Á thảm bại ở World Cup?
- Bạn gái đã được Đoàn Văn Hậu công khai là ai ?
- Những mùi hương gợi nhớ đến ký ức “ấu thơ trong tôi là…” – Ganoherbus Tạp chí Thời Trang
- Kiến trúc sư Nguyễn Hà: Giải mã “Kẻ lữ hành kỳ dị” – Ganoherbus Tạp chí Thời Trang
- Vải thun, vải kaki – Cùng tìm hiểu và lựa chọn loại vải phù hợp
“Ba mươi năm trước, là một nửa đời người. Ba mươi năm qua, tôi đã đi rất nhiều nơi trên quả đất này, và các bạn cũng vậy. Nhưng sâu thẳm trong tâm hồn, có lẽ bạn vẫn muốn quay về nơi ấy, nơi của những tháng ngày sôi nổi, của tuổi trẻ và ước mơ, với hơi ấm của bàn tay và nhịp đập dồn dập trong lồng ngực.
Nơi bạn đã tìm ra con đường của riêng mình”.
– Budapest, ba mươi năm
Một người viết nhiều ưu tư, hoài niệm? Như chính ông cụ sinh ra anh, cũng từng dắt chúng ta về tuổi thơ, bằng những câu thơ nằm trong sách giáo khoa, đã trở nên quen thuộc với nhiều thế hệ học trò:
“Nếu nhắm mắt trong vườn lộng gió
Sẽ được nghe thấy tiếng chim hay
Tiếng lích chích chim sâu trong lá
Con chìa vôi vừa hót vừa bay…”
– Nói với em (Vũ Quần Phương)
Người con trai của nhà thơ, nhiều năm sau này, trong một cơn hoài niệm khi về thăm lại trường xưa, ngôi trường nổi tiếng Chu Văn An (Hà Nội), cũng dìu dặt viết về một ngọn gió bay về trong tâm tưởng: “Những hôm trời se lạnh, sương mù bay tỏa che kín mặt hồ, không thấy đâu là bờ. Gió khẽ luồn qua cửa sổ, thổi nhẹ lên mái tóc bạn gái ngồi đằng trước. Lời giảng của cô giáo cũng như nương hơi gió, bay đi…”.
Vẻ như cũng sớm có máu “phong tình”, không hổ danh là con trai của nhà thơ từng “đa tình” tới độ “đứng một ngày đất lạ thành quen/ đứng một đời đất quen thành lạ” và có thể “cháy thành tro vì một màu áo đỏ”…
Nhưng một mặt, hình như cũng có đoạn bị “lỗi gene” sao đó, khi nhà toán học vẻ như xứng là bậc “hậu sinh khả úy”, hơn đứt ông cụ ở khoản “uống nhầm thuốc liều”, đủ để lâu lâu lại cả gan:
“Đàn ông thời hiện đại và trung cổ ai dũng cảm hơn? Các quan khách đi đến sự nhất trí là đàn ông thời chúng ta đang sống là dũng cảm nhất. Trong các truyện cổ tích, ngày xửa ngày xưa các hiệp sĩ (tất nhiên đại diện cho sự dũng cảm) chiến đấu tay đôi với sư tử, hoặc hổ, báo, rồng, tùy theo văn hóa mỗi nước, để giải cứu và sau đó kết hôn cùng công chúa.
Ảnh hưởng nào là rõ nhất từ bố anh – nhà thơ, nhà bình thơ Vũ Quần Phương lên những trang viết của anh?
Lối viết của tôi, cách nhìn, cách nghĩ của tôi chắc là ảnh hưởng văn hóa phương Tây nhiều hơn, từ những cuộc trò chuyện với những người có thể gọi là thuộc giới tinh hoa của những đất nước mà tôi đã đi qua và may mắn được tiếp xúc, từ các cơ hội quan sát, trải nghiệm…
Rời Việt Nam từ năm 17 tuổi, độ mở, độ thấm ở tôi trước nền văn hóa lạ ở quê hương thứ hai hẳn là cũng nhanh và thuận hơn. Nếu đi muộn hơn có thể cũng đã khác.
Nhưng cái gốc thì chắc vẫn có những ảnh hưởng từ ông cụ. Cách nói, cách viết, cách tư duy của bố tôi rất mạch lạc, logic, vốn từ, mẫu câu phong phú, linh hoạt; ông đến đâu là y như rằng trở thành tâm điểm của cuộc ấy. Môi trường sinh hoạt thời nhỏ của tôi cũng đặc biệt, các vị khách hay đến chơi nhà dạo ấy phần nhiều là các nhà thơ nhà văn tên tuổi, mà trước đó tôi chỉ biết qua tác phẩm. Cái tủ sách tôi từng đọc ngấu nghiến, đôi khi chỉ là vớ từng cuốn đọc bừa, nhưng những cuốn sách “đọc bừa” đó đã được tuyển lựa bởi một nhà văn, nhà văn hóa giàu kiến thức. Đó hẳn là một may mắn không phải ai cũng có. Bấy nhiêu chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới mình, từ kiến thức chung cho đến cách chọn từ ngữ, hay trong cách liên tưởng, quan sát.
Tương tự, anh có nghĩ nhiều về ảnh hưởng của mình lên con mình?
Hai con tôi sinh ở Mỹ, lớn lên ở Mỹ, học trường Mỹ, nên ảnh hưởng văn hóa Mỹ lên bọn trẻ rất mạnh. Nhưng một mặt, các cháu cũng không bị đè nặng tâm lý phải phấn đấu trở thành ông này bà kia như tâm lý phổ biến của nhiều người gốc Á tại Mỹ. Hạnh phúc phải do chúng nó tự định nghĩa, dựa vào khả năng thực có. Và tôi có thể chắc chắn là chẳng cậu nào chịu trở thành nhà nghiên cứu giống bố cả. Nó cũng là chuyện thường tình thôi, vì giờ trong xã hội có rất nhiều nghề mới thú vị mà mình không biết. Tôi không câu nệ gì việc này, miễn sao bọn trẻ tìm thấy cái nghề phù hợp nhất với nó, với thế hệ của tụi nó.
